Forum YGGDRASILL THING Strona Główna YGGDRASILL THING
forum Drużyny Yggdrasill, dotyczące szwedzkich wikingów z X-XI w.
 
 » FAQ   » Szukaj   » Użytkownicy   » Grupy  » Galerie   » Rejestracja 
 » Profil   » Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości   » Zaloguj 

Täby

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum YGGDRASILL THING Strona Główna -> Wczesnośredniowieczna geografia Szwecji / Szwedzkie miasta wikingów
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
Therkel
Prawomówca / Skarbnik / Starszyzna


Dołączył: 05 Gru 2007
Posty: 1061
Przeczytał: 0 tematów

Skąd: Gliwice
Płeć: mąż

PostWysłany: Nie 21:24, 12 Gru 2010    Temat postu: Täby

Obecnie osada pod nazwą Täby Kyrkby (pol. "wieś przy kościele w Täby) leży 15 km na północny wschód od Sztokholmu. Historia osadnictwa na tym terenie sięga 2 tysięcy lat p.n.e. Urodzajne tereny na południowym wybrzeżu jeziora Vallentuna przyciągnęły tutaj również wikingów, którzy intensywnie użytkowali je rolniczo.


1) Jarlabankes bro, 2) Täby kyrka, 3) Broby bro, 4) Fällbro, 5) Risbyle, 6) Gällsta, 7) Gullbron, 8) Vallentuna kyrka, 9) Arkils tingstad
Ryc. 1 Okolice jeziora Vallentuna. (www.stockholmslansmuseum.se)

Jak urodzajne były to ziemie może świadczyć postać Jarlabankego Ingefastssona. Jarlabanke urodził się około 1035 roku, a wieku ponad 20 lat dokonał dzieła swojego życia tj. zbudował sławny "most runiczny". Droga na południe od Täby prowadziła przez tereny podmokłe, co utrudniało dojazd zwłaszcza w porze wiosennej. Chcąc poprawić dostęp do osady Ingefastsson zbudował z gałązek, kamieni oraz na wierzchu piasku i żwiru 150-metrowy nasyp o szerokości 6 metrów. A na koniec ozdobił go około 20 kamieniami runicznymi rozstawionymi po obu stronach drogi.


Ryc. 2 Zrekonstruowana w 2006 r. część "mostu Jarlabankego" w Täby Kyrkby. (www.stockholmslansmuseum.se)

Inskrypcje na wszystkich kamieniach brzmiały bardzo podobnie:

Jarlabanke postawił wszystkie te kamienie podczas swojego życia.
Zbudował ten most dla swojej duszy.
Sam posiadł całe Täby.



Ryc. 3 Kamień runiczny z mostu Jarlabankego. (www.stockholmslansmuseum.se)

Dzięki kamieniom runicznym z odległego o 3 km na południowy zachód Broby znana jest również historia babki Jarlabanke o imieniu Estrid. Urodzona w początkach XI w. była jedną z pierwszych chrześcijanek w Szwecji. Kamienie runiczne z kolejnego mostu w Broby wskazują na to, że jej pierwszy mąż - Osten, z którym miała 4 dzieci (wśród nich Ingefasta, ojca Jarlabanke) odbył pielgrzymkę do Jerozolimy i w drodze powrotnej zmarł na terenie Bizancjum. Po dwóch małżeństwach i wydaniu na świat łącznie około ośmiorga dzieci zmarła jako szanowana matka założycielka rodu w wieku około 60-70 lat (o czym świadczy jej szkielet odnaleziony w 1995 r. w pobliżu Broby).


Ryc. 4 Twarz Estrid zrekonstruowana na podstawie szkieletu przez Oscara Nilssona. (www.stockholmslansmuseum.se)

Należy w tym miejscu wspomnieć, że groble ozdobione kamieniami runicznymi są specyficzną cechą terenów wokół jeziora Vallentuna. Oprócz wspomnianych mostów w Broby (najstarszym) i Täby (najokazalszym i najsławniejszym) kamienie runiczne informują o kolejnym moście w miejscowości Gullbron na zachodnim brzegu jeziora, który postawił Ulf z Lindö w XI w. Warto dodać, że nazwa Täby, prawdopodobnie pochodzi od Tä czyli most bądź grobla. Uczeni przypuszczają, że tego typu budowle jak mosty czy drogi stanowiły o sile i splendorze rodu, stąd tak liczne odwołania w tekstach inskrypcji runicznych na kamieniach. Tym samym okolice jeziora Vallentuna są miejscem o największym zagęszczeniu kamieni runicznych w Europie.


Ryc. 5 Arkils tingstad. (www.stockholmslansmuseum.se)

Z kolei nieco na północ od Täby Kyrkby znajduje się miejsce zebrań Arkils tingstad. Jest to obwiedziony kamieniami czworokąt o powierzchni kilkunastu metrów kwadratowych z dwoma kamieniami runicznymi nieopodal. Nie wiadomo dokładnie czy było to miejsce thingów czy zebrań sędziów. Wiadomo, że kamienie ustawił ród Skalhamra około XI w.


Ryc. 6 Część kamienia runicznego z mostu Jarlabankego w fundamencie kościoła w Täby Kyrkby. (www.stockholmslansmuseum.se)

W 1190 r. w Täby zbudowano murowany kościół najprawdopodobniej w miejsce drewnianego, do którego w XV w. dobudowano kruchty w fundamentach wbudowując rozłupany na dwie części kamień runiczny z mostu Jarlabankego.

Źródła:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]


Ostatnio zmieniony przez Therkel dnia Czw 13:07, 27 Sty 2011, w całości zmieniany 1 raz
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum YGGDRASILL THING Strona Główna -> Wczesnośredniowieczna geografia Szwecji / Szwedzkie miasta wikingów Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1

 
Skocz do:  
Możesz pisać nowe tematy
Możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach


fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
subMildev free theme by spleen & Programosy
Regulamin