YGGDRASILL THING

Therkel

Gry „tafl” (stół) to rodzina gier planszowych rozgrywana na planszach o nieparzystych wymiarach od 7x7 do 19x19. Pochodzą z obszarów penetrowanych przez Wikingów we wczesnym średniowieczu.
Rodzaje gier "tafl" ze względu na rozmiary planszy:

7x7: Ard-Ri (szkocka), Fitchneal (zwane również Fidchell lub Fithcheall, irlandzka)

9x9: Tablut (fińska)

11x11: Tawlbrwdd (lub Tawlbyund, walijska)

13x13 (także 11x11): Hnefatafl (skandynawska)

19x19: Alea Evangelii (saksońska - ustawienie udokumentowane w manuskrypcie Corpus Christie z 1140 r.)

Główne zasady (poparte historycznie):

1) grę toczy się na planszy o nieparzystych wymiarach od 7x7 do 19x19 z oznaczonym środkiem tzw. „tronem” przy pomocy białych i czarnych pionów oraz króla na „tronie”

2) piony są ustawione w ten sposób iż jedna drużyna skupia się wokół króla na środku planszy a druga jest rozrzucona po krawędziach planszy

3) o tym kto zaczyna powinno zdecydować losowanie bądź umowa graczy

4) w każdej kolejce zawodnik musi wykonać jeden ruch pionem (lub królem), wszystkie figury poruszają się jak wieże w szachach, tj. o dowolną liczbę pól w liniach prostych, przy czym nie można przeskakiwać żadnej z figur ani kończyć ruchu na już zajętym polu albo na tronie (to miejsce zarezerwowane jest dla króla)

5) zbijanie polega na dostawieniu piona w taki sposób aby pion przeciwnika był z dwóch stron (pionowo lub poziomo) otoczony pionami przeciwnika na sąsiadujących polach, przy czym króla nie da się zbijać

6) drużyna królewska ma za zadanie przeprowadzić króla do boków lub do jednego z 4 rogów planszy, a drużyna atakująca powinna nie dopuścić do tego poprzez okrążenie króla

Gra jest wspomniana w zaledwie 3 historycznych źródłach pisanych:
- pamiętniku szwedzkiego botanika Karola Linneusza z jego wyprawy do Laponii w 1732 r. (fragment o grze Tablut)
- książce Walijczyka Roberta ap Ifan z 1587 r. (paragraf poświęcony grze Tawlbrwdd)
- manuskrypcie oznaczonym jako Oxon 122 z ok. 925 r. (tylko rycina planszy do gry w Alea Evangelii)
Właśnie dlatego powstaje szereg wątpliwości, co do niektórych zasad gry np.:
- czy król może zbijać piony przeciwnika?
- czy piony mogą bezpiecznie kończyć ruch między dwoma pionami przeciwnika?
- i najważniejsze: na czym dokładnie polega zwycięstwo królewskich - czy król ma dotrzeć do jednego z rogów planszy czy wystarczy że dojdzie do jej krawędzi?
W przypadku pierwszych dwóch pytań większość zainteresowanych odpowiada twierdząco, natomiast trzecie pytanie w zasadzie pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi.

Dodatkowo niektóre odmiany rozgrywano przy pomocy specjalnej czterościennej kości. Przed ruchem każdy gracz wykonywał rzut kostką, jeśli wynik był nieparzysty mógł wykonać ruch, w przeciwnym wypadku tracił kolejkę.

Źródła:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
A szczególnie polecam znakomity eksperyment mający na celu ustalenie zasad gry w oparciu o źródła historyczne i "grywalność":
[link widoczny dla zalogowanych]
Jeszcze dla zainteresowanych wykopaliskami:
[link widoczny dla zalogowanych]

Therkel

Tablut jest najlepiej opisaną grą spośród gier tafl. Zasady są identyczne jak w całej grupie gier tego typu, aczkolwiek wyraźnie doprecyzowane jest, iż królewscy wygrywają, kiedy król dotrze do jakiegokolwiek pola na krawędziach planszy. Poza tym królewscy muszą uprzedzić drużynę atakującą jeśli król znajdzie się na takiej pozycji, która daje mu możliwość ukończenia gry w następnym ruchu (podobnie jak w szachach zawołanie „szach”). Lapończycy używali do tego słowa „raichi”.

Ryc. Plansza do gry w Tablut.

Therkel

GRA KOMPUTEROWA HNEFATAFL!

Wystarczy ściągnąć, rozpakować i zrobić skrót do pliku VIKSIEGE.EXE na pulpicie (w readme szczegóły):
[link widoczny dla zalogowanych]

Sig (archiwalne)

na kamieniu runicznym przedstawieni są dwaj mężczyźni grający w hnefatafl i popijający zapewne miód z rogu.

Therkel

To jest niemal na pewno plansza do halatafl, czyli w bardzo wolnym tłumaczeniu (moim z angielskiego Wink

) "Kłuty stół". Gra ta dość znacznie różni się od opisanej rodziny tafl dlatego opiszę ją w osobnym artykule.

Ryc. Plansza do halatafl.

Svart Sigrid

Jak na mnie to właśnie ta sama tafl którą zamieścił Therkel na jpg Sigvard z kamienia runicznego. Ale czy kolor pionków czerwony i biały coś sugeruje? To jet to rozłożenie jak powyżej..ale to jest dość nietypowe i dziwne...hmmm...czekamy na instrukcję obsługi:)

Therkel

I jeszcze jedna wersja hnefatafl na PC, tym razem do ściągnięcia:
[link widoczny dla zalogowanych]
Do tej gry również jak w przypadku halatafla na PC potrzeba Zillions of Games 2.0:
[link widoczny dla zalogowanych]

Dostępne są 4 warianty gry (zakładka Variant w programie) w tym również Alea Evangelii!

Therkel

Ryc. Szklane piony do hnefatafl z Birki (muzeum w Sztokholmie).

Podobno na szklane figurki do gry mogły sobie pozwolić jedynie najbogatsze osoby. Co do kształtu to przyznam, iż jestem skonfundowany. Zwłaszcza wyglądem króla. Confused

Źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

Svart Sigrid

Ojej, faktycznie:P ale zabawny:P
ale generalnie materiały świetne Smile

sława Ci Therkelu!!

Therkel

Ryc. Ta sama kolekcja na innym zdjęciu (www.historiska.se).

PS. Dzięki za ciepłe słowa Sigrid... Embarassed

Therkel

po kilku latach testów ekipie Yggdrasilla udało się wypracować zbilansowany zestaw zasad gry na planszy 11x11

1) grę toczy się na planszy o nieparzystych wymiarach od 7x7 do 19x19 z oznaczonym środkiem tzw. „tronem” i 4 narożnikami przy pomocy białych i czarnych pionów oraz króla

Ryc. Ustawienie pionów na planszy (zwracam uwagę, że jest nietypowe, bo jest tylko 8 pionów królewskich)

2) piony są ustawione w ten sposób iż jedna drużyna skupia się wokół króla na środku planszy a druga jest rozrzucona po krawędziach planszy

3) zaczynają królewscy

4) w każdej kolejce zawodnik musi wykonać jeden ruch pionem (lub królem), wszystkie figury poruszają się jak wieże w szachach, tj. o dowolną liczbę pól w liniach prostych, przy czym nie można przeskakiwać żadnej z figur ani kończyć ruchu na już zajętym polu, na tronie (to miejsce zarezerwowane jest dla króla) oraz na narożniku planszy

5) zbijanie polega na dostawieniu piona w taki sposób aby pion przeciwnika był z dwóch stron (pionowo lub poziomo) otoczony pionami przeciwnika na sąsiadujących polach, przy czym króla nie da się zbijać

6) obie drużyny mogą również zbijać o 4 narożniki planszy oraz o tron, ale tylko po jego opuszczeniu przez króla (na raz opuszczony tron król nie może już powrócić)

7) królewscy mają za zadanie przeprowadzić króla do jednego z 4 narożników planszy, a drużyna atakująca powinna nie dopuścić do tego poprzez okrążenie króla

8) król jest okrążony, gdy:
- piony przeciwnika stoją z wszystkich 4 stron
- piony przeciwnika stoją z 3 stron, a z czwartej jest krawędź planszy
- piony przeciwnika stoją z 3 stron, a z czwartej jest opuszczony tron